Nguồn gốc tranh làng Hồ
Hỡi cô thắt lưng bao xanh
Làng Mái có lịch có lề
Có sông tắm mát có nghề làm tranh.
- Làng tranh Đông Hồ xưa là làng nghề nổi tiếng về tranh dân gian, thuộc xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh cách Hà Nội chừng trên 25 km. Làng Đông Hồ (đôi khi dân địa phương chỉ gọi là làng Hồ) tục gọi là làng Mái nằm trên bờ nam sông Đuống, cạnh bến đò Hồ, nay là cầu Hồ.
- Tranh làng Hồ là những tác phẩm dân gian với ý tưởng từ những hình ảnh quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày của làng quê Việt Nam. Những chủ đề trong tranh thường gắn liền với những nét bình dị gần gũi trong cuộc sống dân gian như trèo dừa, đánh vật, lễ hội…Những tác phẩm trong tranh làng Hồ thường là những màu sắc được tổng hợp từ tự nhiên như bột than, cói chiếu, lá tre, vỏ điệp… để tạo nên màu sắc cho bức tranh. Những màu sắc được tổng hợp giúp bức tranh trở lên gần gũi và tự nhiên hơn. Đặc biệt với vỏ sò điệp được giã nhỏ giúp cho bức tranh trở lên như lấp lánh gây ấn tượng mạnh với người xem.
- Không chỉ gây ấn tượng với màu sắc tự nhiên đặc biệt mà tranh làng Hồ còn có cách sản xuất khá đặc biệt khi được in hàng loạt bằng các bản khắc gỗ. Trong văn hóa dân gian Việt Nam tranh làng Hồ và tranh Hàng Trống là 2 dòng tranh tiêu biểu cho sự phát triển của nghệ thuật hội họa dân gian với những giai đoạn phát triển rực rỡ. Ngày nay các dòng tranh này dần mất đi bản sắc của mình bởi sự phát triển của các dòng tranh hiện đại cũng như các yếu tố nghệ thuật đã mai một dần theo năm tháng. Tuy nhiên những tác phẩm còn tồn tại đến ngày nay vẫn được đánh giá cực cao và được sử dụng nhiều trong các phòng trưng bày hay phòng ăn lớn mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam.
Một số tác phẩm tiêu biểu trong tranh làng Hồ
Tranh hài hước châm biếm:



Tranh cuộc sống bình dị như tranh mục đồng thổi sáo, nghỉ ngơi, tranh chuột rước đèn.



Tranh phong thủy may mắn như : tranh đại cát, lý ngư vọng nguyệt, lợn đàn, vinh hoa, đàn gà.





Tranh khuyến học : mục đồng học bài, thầy đồ cóc, nhân nghĩa.



Không được ưa chuộng như các dòng tranh hiện đại như trên thị trường hiện nay tuy nhiên tranh làng Hồ vẫn mang trong mình bản sắc đặc trưng của hội họa Việt Nam. Với phương pháp và cách tạo màu đặc biệt để tạo nên một dòng nghệ thuật riêng biệt mang đậm bản sắc thuần Việt mà không nơi nào có được. Đó là những tác phẩm thể hiện rõ nét sự phát triển và bề dày lịch sử của hội họa Việt Nam trong lịch sử phát triển hội họa trên toàn thế giới.